رییس جمهوری لایحه «حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور» را برای طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، این لایحه به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست در جلسه ۲۰/۲/۱۳۹۴ هیئت وزیران به تصویب رسیده است.
حسن روحانی رئیس جمهوری این لایحه را در تاریخ ۸/۴/۱۳۹۴ برای طی تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد.
مقدمه توجیهی و متن این لایحه به شرح زیر است:
مقدمه توجیهی:
تالاب ها در زمره ارزشمندترین زیست بوم های کشور قلمداد می شوند، زیستگاه های حیاتی و متنوعی که نقش مهمی در بقای گونه های بی شماری از گیاهان و جانوران وابسته به خود دارند و عدم مدیریت تالاب ها و ضابطه گذاری آنها باعث ایجاد بحران هایی جدی نظیر پدیده ریزگردها، آلودگی هوا، حاد شدن کم آبی و بر هم خوردن شرایط اکولوژی تالاب می شود. متأسفانه تالاب ها به علت مجموعه ای از عوامل طبیعی و انسانی خسارت های زیادی را متحمل شده اند. باتوجه به بحران خشکسالی، استفاده بی رویه از آب تالاب ها و زهکشی و خشک کردن اراضی باتلاقی و تبدیل آنها به اراضی کشاورزی و یا جلوگیری از انتقال آب به دریاچه ها و وارد شدن آسیب های جبران ناپذیر به برخی از دریاچه ها و تالاب ها و به منظور رفع خلاءهای قانونی موجود در حفاظت و مدیریت تالاب ها، لایحه زیر برای طی تشریفات قانونی تقدیم می شود:
لایحه حفاظت، احیا و مدیریت تالاب های کشور
ماده ۱- هرگونه بهره برداری و عملیات عمرانی، معدنی، صنعتی، کشاورزی، اقتصادی در بستر تالاب ها مستلزم رعایت ضوابط پایداری تالاب ها می باشد.
ضوابط پایداری تالاب ها ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون توسط سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی تهیه و به تصویب هیئت وزیران می رسد.
ماده ۲- اشخاص حقیقی و حقوقی متخلف از این ماده علاوه بر توقف فعالیت و جبران خسارت وارده پس از اقامه دعوی توسط سازمان حفاظت محیط زیست حسب تشخیص مرجع قضایی به پرداخت جریمه به میزان سه تا پنج برابر خسارت وارده و درصورت تکرار علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جریمه به میزان شش تا هشت برابر خسارت وارده محکوم می شوند. نحوه تعیین خسارت وارده و جرایم موضوع این ماده به پیشنهاد سازمان به تصویب هیئت وزیران می رسد. همچنین جرایم و خسارات نقدی یادشده هر سه سال یکبار بر اساس نرخ تورم سالانه اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران توسط هیئت وزیران تعدیل می گردد.
تبصره- درآمدهای ناشی از اجرای وصول جرایم و خسارات موضوع این قانون طی ردیف درآمدی جداگانه که در قانون بودجه هر سال مشخص خواهد شد به حساب خزانه واریز و معادل صد درصد (۱۰۰%) آن با پیش بینی در قوانین بودجه سنواتی به منظور جبران خسارت وارده و حفاظت، احیا و مدیریت تالاب ها در اختیار صندوق ملی محیط زیست قرار می گیرد.
ماده ۳- سازمان حفاظت محیط زیست در اجرای این قانون، از پرداخت هزینه دادرسی معاف می باشد.
دبیر انجمن دوستداران طبیعت و میراث فرهنگی ورزنه گفت: تا یک هفته آینده آب زاینده رود به تالاب بین المللی گاوخونی می رسد.
رضا خلیلی ورزنه روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه شب گذشته آب رودخانه زاینده رود به ورزنه رسیده است ، گفت: پیش بینی می شود تا یک هفته آب به تالاب برسد.
وی تصریح کرد: فاصله ورزنه تا تالاب بین المللی گاوخونی حدود ۳۰ کیلومتر است که با توجه به وجود نیزارها و موانع بستر رودخانه ، آب تا هفته آینده به تالاب می رسد.
وی گفت: اگر روند همین طور ادامه داشته باشد تا چهار روز آینده آب به شاخ کنار، ۱۰ کیلومتری دلتای تالاب گاوخونی خواهد رسید.
تالاب بین المللی گاو خونی یکی از ۱۹ تالاب بین المللی ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال ۱۳۴۹ به ثبت رسیده است.
این تالاب یکی از اکوسیستم های طبیعی استان اصفهان واقع در انتهای زاینده رود است و به عنوان یک اکوسیستم طبیعی واقع در یک منطقه خشک می تواند در توسعه پایدار منطقه نقش مهمی داشته باشد.
تالاب گاوخونی دارای وسعتی حدود ۴۷۶ کیلومتر مربع است و در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان قرار دارد.
سالهاست تالاب گاوخونی با کمبود آب مواجه شده و در ورطه نابودی است. در این حال مسوولان استان اصفهان با اشاره به تبعات ناشی از انتشار ریزگردها در نتیجه خشکی تالاب گاوخونی راهکارهای مختلف از جمله انتقال پساب شبکه فاضلاب شرق اصفهان به این تالاب را مورد توجه قرار داده اند.
بارگذاری فراوان برای تامین آب کشاورزی، صنعت و شرب در چند دهه اخیر و همچنین وقوع خشکسالی و تغییرات اقلیمی سبب شده است که در چند سال اخیر رودخانه زاینده رود در نیمه شرقی آن بارها خشک شود.
در زمانی هم که دریچه های سد زاینده رود با توجه به میزان ذخیره آن به طور موقت بیشتر باز می شود به سبب نفوذ آب به آبخوان های حاشیه رودخانه و برداشت برای کشاورزی آبی به تالاب گاوخونی نمی رسد.
یکی از قایق‌های حامل هیات اعزامی دولت به خوزستان برای پیگیری اقدامات مقابله با گرد و غبار به ریاست معصومه ابتکار، در تالاب هورالعظیم واژگون شد که خوشبختانه در این حادثه به کسی آسیبی نرسید و حال معصومه ابتکار نیز خوب است.
این هیات صبح امروز پس از ورود به اهواز بلافاصله برای بازدید از کانون های شناسایی شده گرد و غبار طی ماه‌های اخیر، عازم منطقه غرب استان و سپس بازدید از هورالعظیم شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست، تالاب هورالعظیم به دنبال مصوبه بهمن‌ماه دولت یازدهم برای مقابله با گرد و غبار، شاهد حذف موانع ورود آب بوده و هیات اعزامی خواستار بازدید از مناطقی شد که آبگیری در آن صورت گرفته است اما یکی از قایق‌هایی که حامل ۹ نفر از اعضای هیات اعزامی بود، کمی پس از حرکت به داخل آب واژگون شد که خوشبختانه کسی آسیب ندید و همه سرنشینان از جمله معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست سالم به ساحل برگشتند.
معاونین وزرای نفت، کشور، نیرو، بهداشت، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع، معاون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و رئیس سازمان هواشناسی در این سفر همراه هیات هستند.
در حال حاضر هیات به اهواز بازگشته و جلسه کمیته ملی گرد و غبار با حضور استاندار در استانداری تشکیل شده است.
در ادامه برنامه‌های امروز سفر یکروزه ابتکار به خوزستان، شورای حفاظت کیفی رودخانه کارون، کارگروه کاهش آلودگی هوای خوزستان و نشست با اصحاب رسانه، اساتید دانشگاه‌ها، نمایندگان سمن‌ها و HSE استان خوزستان برگزار خواهد شد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به توجه ویژه و قابل تقدیر مجلس شورای اسلامی از تصویب ۴ لایحه هوای پاک، ارزیابی زیست‌محیطی، حفاظت از خاک و حفاظت از تالاب‌ها در دولت یازدهم خبر داد.
به گزارش ایسنا؛ معصومه ابتکار روز یکشنبه در مراسم گرامیداشت دومین هفته محیط زیست و دهمین دوره جایزه ملی محیط زیست که با حضور حجت الاسلام حسن روحانی رییس جمهوری و تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در پارک پردیسان تهران برگزار شد، گفت:
شعار روز جهانی محیط زیست در سال جاری «۷ میلیارد رویا، یک سیاره، درست مصرف کنیم» امروز بچه‌های ما در سراسر دنیا آرزو دارند در محیط‌های سالم زندگی کنند. در محیط‌های سالم درس بخوانند و از آزادی برخوردار باشند. امروز بچه‌های ما آرزو دارند که در آینده شغل مناسب و شرافتمندانه‌ای داشته باشند. متاسفانه روندی که در دنیا سپری کرده‌ایم، این نکته را نشان می‌دهد که مسائل محیط زیستی امروز دغدغه همه دنیاست و دنیا کشش زیاده‌خواهی‌های عده خاصی را ندارد. کار به جایی رسیده که دنیا امروز ۶ ماه عقب است.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: امروز برداشت از منابع زمین طوری انجام شده است که برای هر یک سال دنیا به یک سال و نیم زمان نیاز دارد که خود را بازسازی کند و این نشان می‌دهد که بیش از توان زمین از آن برداشت می‌کنیم. بی‌تردید کشور ما نیز مستثنی از این مساله نیست و روندی که در گذشته داشته‌ایم به ویژه در چند دهه اخیر نشان می‌دهد که از الگوی مصرف درستی برخوردار نیست.
پایان سال جمع‌بندی مذاکرات تغییرات آب و هوایی
ابتکاربا اشاره به اجرایی شدن اهداف طرح توسعه هزاره در سال جاری گفت: امسال قطعا برای محیط زیست سال بسیار مهمی است به طوری که در پایان سال نیز مذاکرات تغییرات آب و هوایی به جمع‌بندی خواهد رسید. مساله‌ای که در کشاورزی و مسائل مختلف کشورمان تاثیرگذار است برهمین اساس مذاکرات تغییرات آب و هوایی برای کشورمان از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی در تشریح اقدامات دولت یازدهم در حوزه محیط زیست با اشاره به تدوین برنامه محیط زیست و توسعه پایدار گفت: امروز ارتقاء حکمرانی محیط زیست را در تمامی مباحث توسعه‌ای دولت شاهد هستیم. خوشبختانه توجه به مساله محیط زیست در همه دستگاه‌های دولتی آنطور که شایسته است افزایش پیدا کرده، بی‌تردید شرایط مطلوب نیست اما این توجه نویدبخش آینده‌ای بهتر خواهد بود.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اجرایی شدن برنامه‌های ارزشمندی در حوزه محیط زیست در دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: در دوره ۲۱ ماهه دولت یازدهم رشد ۷۰ درصدی تشکل‌های غیردولتی را با حمایت دولت یازدهم شاهد بودیم و این اتفاق در میان وجود تمامی مشکلات رخ داده است. امروز بهبود کیفیت هوا در تمامی شاخص‌ها را شاهد هستیم. دستاوردی که در دولت یازدهم ایجاد شده و کماکان شاهد بهبود کیفیت هوا در شهرهای بزرگ ایران اسلامی هستیم.
ابتکار با اشاره به مساله گرد و غبار و تشدید آن در کشور گفت: دولت یازدهم برنامه‌های موثری برای کنترل این پدیده در دستور کار قرار داده است؛ اما بی‌تردید کار بزرگی است و نمی‌توان در مورد آن وعده‌های متعدد داد. در حال حاضر ۳۵۰ هکتار کانون گرد و غبار در استان خوزستان وجود دارد که باید با برنامه‌ریزی‌های دقیق با پدیده گرد و غبار مقابله کرد.
وی به توجه دولت یازدهم به تالاب‌ها اشاره کرد و افزود: تالاب هورالعظیم که به دلیل برخی فعالیت‌ها آب در آن جاری نبود، امروز آب به روی این تالاب بازگشایی شده و بخش‌های عظیمی از این تالاب آبگیری شده، در حال حاضر هامون ۷۵۰ میلیون متر مکعب آب دارد که امیدواریم این روند آبگیری در این تالاب ادامه داشته باشد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست به توجه رییس جمهوری به رودخانه‌ها اشاره کرد و گفت: در سفرهای استانی احیای رودخانه‌های کشور در دستور کار قرار گرفت. امروز در خراسان و اصفهان زاینده‌رود و تالاب گاوخونی احیا شده‌اند و در این رودخانه آب جاری است. البته باید در این عرصه اقدامات را به صورت مستمر پیگیری کنیم. توجه به رودخانه کارون و بهبود کیفیت آن و همچنین احیای گوهررود در استان گیلان که از رودخانه‌های آلوده و مهم استان بود از اقداماتی است که دولت یازدهم در حوزه محیط زیست انجام داده است.
ابتکار با اشاره به حضور محیط‌بانان در این جلسه گفت: حفاظت از ۱۱ درصد از بکرترین عرصه‌های محیط زیستی ایران برعهده این افراد دلسوز محیط زیست قرار دارد که خوشبختانه با توجه ویژه‌ای که در دولت یازدهم به محیط‌بانان شد، ۳۰۰۰ امتیاز سختی کار به این افراد تعلق گرفت که قطعا نقش مهمی در ارتقاء شغلی آنها خواهد داشت.
به گزارش ایرنا، دکتر حسن روحانی روز یکشنبه در آیین دهمین دوره جایزه ملی محیط زیست گفت: دولت یازدهم دولت محیط زیست است و اولین مصوبه این دولت برنامه احیای دریاچه ارومیه بود.
وی بر لزوم اعتدال در بهره برداری از طیبیعت تاکید کرد و گفت: بی تردید بهره برداری ناصحیح و حساب نشده از طبیعت ما را دچار مخاطره خواهد کرد. اگر به محیط زیست توجه نشود توسعه ناپایدار خواهد بود. امروز حفظ آب باد و هوا جزو موارد مهم امر به معروف است.
رییس جمهوری افزود: این طبیعت و جهان به گونه ای آفریده شده است تا ما از آن بهره برداری صحیح و درست داشته باشیم. یکی از زمینه های مهم رعایت اعتدال همین جاست . اگر افراط و زیاده روی کردیم ؛ اگر حد میانه را مراعات نکردیم ناموفق خواهیم بود.هم در بقای محیط زیست و هم برای متنعم شدن انسان های امروز و بویژه فردا، ما در برابر فرزندان و نسل های آینده مسوول هستیم.
در میان همه حوادثی که رخ داده است دو حادثه مهم بی تردید در محیط زیست بسیار تاثیر گذار بوده است. حادثه اول کثرت جمعیت انسانی است. تعداد ابنای بشر بر روی زمین روز به روز در حال افزایش است. این جمعیت زیاد نیاز به فضایی دارد که در آن زندگی کند، از آب استفاده کند، مواد غذایی مورد نیاز ابنا بشر است که باید فراهم شود.
رییس جمهوری با یادآوری این نکته که ما در برابر فرزندان و نسل های آینده نیز مسوول هستیم، گفت: در میان حوادثی که رخ داده دو موضوع افزایش جمعیت و ورود ابزار جدید در زندگی بشر بر محیط زیست بسیار تاثیرگذار بوده است بنابراین بار بر دوش طبیعت همواره در حال اضافه شدن است.ما ابزار جدیدی را برای زندگی راحت تر استفاده کردیم اما کمتر اندیشیدیم این ابزار جدید بر محیط ما اثر مفید یا مضر دارد.
رییس جمهوری اظهار داشت: ما برای زندگی ناچار به ساخت بلندمرتبه ها و آپارتمان ها هستیم این در حالی است که در گذشته همه چیز از طبیعت بود. به عنوان مثال مرکبی که سوار می شدیم پس از مردن دفع و به زمین بازمی گشت، خانه نیز این گونه بود چرا که از خشت، گل و چوب ساخته می شد و وقتی در چنین خانه زندگی می کردیم با طبیعت سازگاری داشت و پس از تخریب هم تبدیل به خاک می شد اما امروز خانه ها از آهن، سیمان و میلگرد است.
رییس جمهوری ادامه داد: ما نیاز به تدبیر و برنامه ریزی درست داریم، تدبیر به معنای دیدن پایان کار و نهایت امر. اگر با تدبیر به آینده نگاه نکنیم حتما دچار مشکل می شویم.
وی با اشاره به سنت ها و قوانین الهی گفت: بهره برداری ناصحیح و عدم دقت بر روی قانون طبیعت مشکلاتی به وجود می آورد. طبیعت قانونی دارد که نمی توان آن را برهم زد و به طور حتم جنگیدن با قوانین مسلم طبیعی در جهان منجر به شکست می شود چرا که آن قانون، قانون خداست و ما قادر به مبارزه با آن نیستیم.
روحانی تصریح کرد: سنت ها و قوانین الهی دایمی است. ما باید به قانون خدا احترام بگذاریم و البته قوانین الهی تنها عبادی نیستند بلکه طبیعت هم قانون دارد و باید به آن احترام گذاشت.
وی حفظ آب، خاک و هوا را جزو موارد مهم امر به معروف و نهی از منکر دانست و گفت: معروف، شایسته ها و منکر، زشتی ها هستند. کسی که زمین، هوا و آب را آلوده می کند کار منکر انجام می دهد که حرام است.
رییس دولت تدبیر و امید تصریح کرد: در واقع جای نهی از منکر همین محیط زیست است، کسی که برای استراحت کنار رودخانه می رود زباله اش را رها کرده و روی آب می ریزد کار زشتی انجام می دهد.
روحانی با بیان این که تاکید بر امر به معروف و نهی از منکر به دلیل این است که کار زشت از زشتی نیفتد ادامه داد: اگر فردی رها کردن زباله را زشت نداند منکر را منکر نمی داند یا گاهی منکر را معروف می داند.
وی تصریح کرد: ما باید نسبت به طبیعت احساس وظیفه دینی، شرعی، اجتماعی، ملی و انسانی داشته باشیم باید همه دست به دست هم دهیم زیرا دولت نه تنها در زمینه محیط زیست بلکه در سایر امور نیز به تنهایی موفق نخواهد بود.
رییس جمهوری با یادآوری این نکته که در این زمینه برخی از وظایف برعهده دولت است گفت: وظیفه ما این است که برنامه ریزی کنیم، بنزین و گازوییل سالم در اختیار مردم قرار دهیم و بتوانیم آلودگی را به حداقل برسانیم. این وظیفه ما است و در این کار دولت قدم های خوبی برداشته است.
وی توضیح داد: دولت بنزین پتروشیمی را کنار گذاشت، بنزین یورو ۴ را به ویژه در کلان شهرها در اختیار مردم قرار داد و در زمینه استاندارد خودروها سخت گیری کرد که ما آثار آن را مشاهده کردیم.
روحانی ادامه داد: البته این یک گام موثر بود که باید آن را ادامه دهیم تا وقتی سوختی در اختیار مردم قرار می گیرد، خودرویی ساخته می شود هر دو استاندارد باشد راننده ، مسوول معاینه فنی و همه و همه به وظیفه خود عمل کنیم کار خوبی انجام خواهد شد.
رییس جمهوری با اشاره به اسقاط ۲۵۰ هزار خودرو فرسوده گفت: متاسفانه سال های قبل به این موضوع بی توجهی می شد.
روحانی به تصمیم و اقدامات دولت در زمینه منابع مشترک گازی و نفتی با کشورهای همسایه هم اشاره کرد و گفت: این کار شروع شد و الحمدلله قدم های بسیاری خوبی برداشته شد. در سال جاری هم گام های خوبی برداشته خواهد شد تا بتوانیم گاز بیشتری تولید کنیم.
وی با اشاره به کاهش آلودگی مراکز صنعتی ناشی از مصرف سوخت گفت: در سال گذشته ۳۸ درصد مصرف مازوت کاهش پیدا کرد و گاز جایگزین آن شد که مسلما آلودگی کاهش می یابد.
روحانی ادامه داد: در زمینه رودخانه ها و تالاب ها هم قدم های خوبی برداشته شد و خوشحالیم که نخستین جلسه و مصوبه دولت راجع به دریاچه ارومیه بود.
این دولت، دولت محیط زیست است
رییس دولت تدیبر و امید با تاکید بر این نکته که این دولت، دولت محیط زیست است توضیح داد: اگر به محیط زیست توجه نشود توسعه پایدار، صنعت، فناوری و سلامتی انسان نمی تواند ادامه یابد.
وی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه زمان زیادی نیاز است تا بتوانیم تخریب های گذشته را جبران کنیم اظهار داشت: مگر می توان زاینده رود را رها کرد و مگر می توان رودخانه ها، تالاب ها ، دریاچه ها و هامون ها را به حال خود گذاشت. رها کردن این مسائل به سلامت و نشاط ما آسیب می زند.
رییس جمهوری با تاکید بر این نکته که بهشت آخرت وصل به بهشت دنیایی است افزود: به یک معنا می توان گفت اگر کسی دنیای خودش را جهنم کرد باید در آخرت هم منتظر جهنم باشد و بالعکس. این بهشت و جهنم مربوط به اخلاق و رفتار ما با طبعیت، انسانها و خودمان است.
وی ادامه داد: مگر می توان جنگل ها را نابود کنیم سپس در انتظار هوای سالم باشیم. ما باید طبیعت را برای بارش آسمانی و رحمت خداوند آماده کنیم.
روحانی یادآور شد: بسیاری از روایات ما می گوید که اغلب حوادث تلخ به خاطر گناه است ، برخی گیر افتاده اند که این حوادث طبیعی چطور به گناه ارتباط پیدا می کند، معنای آن را وسعت دهید، صدها گناه وجود دارد که یکی از آن ها گناه و ظلم به طبیعت است.
به گفته وی ما باید به هرکار غلط، زشت و منکر توجه کنیم چرا که آثار آن در زندگی ما نمود پیدا می کند.
رییس قوه مجریه ادامه داد: همانگونه که نسبت به عمل ناصالح توبه می کنیم باید نسبت به ظلم به طبیعت هم توبه کنیم که شامل بازگشت از ظلم به طبیعت، توبه، عمل صالح و جبران است. ما اگر می خواهیم مسائل را حل کنیم در همه بخش ها نیاز به سرمایه و فناوری داریم از جمله سرمایه معنوی، مادی، انسانی و فیزیکی.
وی تصریح کرد: همانگونه که صنعت محیط زیست ما را خراب کرد باید فناوری آن را اصلاح کند و باید انواع آلودگی را با فناوری حل کنیم.
روحانی با تاکید بر استفاده معقول و متعادل از طبیعت و بهره برداری از فناوری و سرمایه در حوزه محیط زیست؛ به مشکلات ناشی از فاضلاب شهری و زباله ها نیز اشاره کرد و گفت:باید زباله ها را به ویژه در شهرهای مرطوب و ساحلی تبدیل به برق کنیم که البته این کار آغاز شده اما باید گام های بلندتری برداریم.
روحانی گفت: اکنون باید برای رفع مشکلات قدم به قدم پیش رفت که این کار به معنای آن نیست که در برابر حرف ناحق دیگران تسلیم شویم بلکه باید در برابر مشکل حرکت و تلاش کنیم و قدم جلو بگذاریم. مهم نیست این که دیگران چه می گویند؛ این گونه سخنان در دنیا بسیار زیاد است. باید به خدا اتکا داشته باشیم. وظیفه ملی و دینی را مدنظر قرار دهیم تا نصرت خدا شامل حال ما شود و مسایل حل گردد.
روحانی تاکید کرد: بنابراین این نکته را فراموش نکنیم که امروز به سرمایه گذاری ، فناوری ، فرهنگ و حضور همگان نیاز داریم. تشکل های مردم نهاد ، آموزش و پرورش و رسانه ها به ویژه رسانه ملی باید نقش مهمی در مساله محیط زیست ایفا کنند.
وی محیط زیست را مساله بسیار مهم کشور دانست و گفت: ما نیاز به تلاش همگانی در این زمینه داریم و گاهی همکاری با کشورهای همسایه و گاهی نیز کل جهان نیاز است. انشاءالله راه حفاظت از محیط زیست ، احیای منابع طبیعی و حفظ آن و همچنین گونه های مختلف گیاهی و جانوران در سراسر کشور را ادامه می دهیم. این دولت تصمیم روز اول را که حفاظت از محیط زیست بود و شورای عالی محیط زیست را احیا کرد ، ادامه خواهد داد.
رییس جمهوری ضمن قدردانی از محیط بانان که کار بسیار بزرگی انجام می دهند، گفت: کار شما ملی و برای کل ملت ایران و حفظ زندگی و سلامت مردم است.
روحانی در پایان، محیط زیست را تنها زینت و فضیلت ندانست بلکه آن را ضرورت خواند.
سازندگان فیلم طعم شیرین خیال معتقدند؛ درباره آلودگی محیط زیست هیچ کار فرهنگی درستی صورت نگرفته. وقتی فیلمی درباره این موضوع ساخته می‌شود همه تعجب می‌کنند حتی داوران جشنواره فیلم فجر.
کمال تبریزی در آخرین ساخته خود “طعم شیرین خیال” سراغ محیط‌زیست رفته و سعی کرده در دل داستانی عاشقانه؛ اهمیت حفاظت از محیط زیست و مبارزه با آلودگی را بیان کند. با این کارگردان و محمدعلی حسین‌نژاد(تهیه‌کننده فیلم) درباره فیلم طعم شیرین خیال و دلایل و روند ساخت فیلم گفتگو کرده‌ایم.
ایده ساخت اولیه فیلم چگونه به ذهنتان رسید؟
حسین‌نژاد: گروهی از سینماگران دنیا نگران محیط زیست هستند و در طول سال؛ در جشنواره‌های مختلف و سمینار‌ها با یکدیگر جلسه می‌گذارند. در یکی از این جلسات که در تورنتو کانادا برگزار می‌شد؛ من هم حضور داشتم، مساله‌ای که در آنجا مطرح شد؛ این بود که امروز زیست انسان باتوجه به تخریب‌های صورت‌گرفته در محیط زیست درحال تهدید است و باید سینما به این امر توجه کند تا مردم آگاهی درونی پیدا کنند. آگاهی که آنجا مدنظر بود با اطلاع‌رسانی تفاوت دارد زیرا ممکن است انسان درباره مسائلی اطلاع داشته باشد اما در رفتارش تغییری صورت نگیرد اما اطلاعاتی که درونی و نهادینه شود؛ باعث می‌شود افراد نسبت به تغییر رفتار خود واکنش نشان دهند و به محیط زیست بیشتر توجه کنند. یعنی باید با استفاده از سینما؛ اطلاعات به مخاطب به گونه‌ای داده شود که تبدیل به فرهنگ‌سازی شود.
امروز یکی از بحران‌های حیاتی؛ مساله خشونت لجام‌گسیخته در جوامع و پایین آمدن آستانه‌ی تحمل افراد است. بحث دیگر محیط زیست است که باید به این دو مساله کاملا جدی توجه شود. من قبل از اینکه در اجلاس تورنتو شرکت کنم و درباره این مسائل بحث کنیم؛ طرحی پیرامون محیط زیست و لزوم حفاظت از آن داشتم. بعد از شرکت در این جلسات برای ساخت آن جدی‌تر شدم لذا طرح را بازنویسی کردم و قهرمان اصلی داستان را فردی قرار دادم که استاد دانشگاه است و علاقه‌مند محیط زیست که برای حفاظت از محیط زیست تلاش زیادی می‌کند. از طرفی او؛ خواستگار دختری‌ست که در دانشگاه درس می‌خواند. درحین انجام امور خواستگاری و اتفاقاتی که بین وی و دختر بوجود می‌آید؛ مسائل زیست محیطی نیز مطرح می‌شود.
یعنی می‌خواستید با بیان یک داستان عاشقانه؛ رفتارهای اشتباه را نیز تذکر دهید؟
حسین‌نژاد: بسیاری از رفتارهای ما در محیط زیست اشتباه است اما خودمان از آن اطلاع نداریم. ما فقط رفتارهایی را می‌بینیم که به‌صورت مستقیم با ما در ارتباط است مثلا سیگار کشیدن را رفتاری ضدمحیط زیست و ضداجتماعی می‌دانیم درحالی‌که بسیاری از رفتار‌ها همچون استفاده بیش از اندازه از اتومبیل، مصرف بی‌رویه برق و آب، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی برای محیط زیست در جامعه ضرر دارد اما بسیاری از ما این رفتار‌ها را اشتباه نمی‌دانیم. اینگونه رفتار‌ها باعث شده مجموعه حیات نه تنها برای انسانها بلکه برای حیوانات و گیاهان نیز خطرناک باشد. مثلا امروز بسیاری از باکتری‌ها و جانداران میکروسکوپی که برای حیات مفید و لازم هستند به مرور از بین رفته‌اند و نسل‌شان منقرض شده؛ به همین دلیل شاهد هستیم که بیماری‌های جدیدی دیده می‌شود که تاکنون وجود نداشته است. یعنی در فیلم تلاش کردیم در قالب یک داستان رمانتیک؛ نکات زیست محیطی و رفتارهای مخرب پنهان را یادآوری کنیم.
آقای تبریزی شما به‌عنوان کارگردان فیلم؛ آیا این دغدغه را داشتید یا کار سفارشی از یک تهیه‌کننده بود؟
تبریزی: دغدغه محیط زیست و پاکی آن برای من خیلی مهم است و آنقدر نیز این مسئله را ابراز کرده‌ام که با این صفت شناخته و معروف شده‌ام و همه در سینما می‌دانند که من مثلاً به سیگار کشیدن بسیار حساس هستم. حتی در جلسات کانون کارگردانان نیز تاکید دارم که کسی در جلسه سیگار نکشد و حتماً برای کشیدن سیگار به بیرون برود. قبل از ساخت این فیلم گفت‌وگویی با اصغر فرهادی داشتم و حتی فرهادی پیشنهاد داده بود؛ انجمنی تشکیل دهیم که در آن فیلمسازانی که به محیط زیست اهمیت می‌دهند؛ گردهم جمع شوند. هدف‌مان هم این بود که با تشکیل یک سازمان مردم‌نهاد، بین خودمان مقرراتی وضع کنیم که از این به بعد در فیلم‌ها هیچ شخصیتی سیگار نکشد یا حداقل فقط شخصیت‌های منفی سیگار بکشند. در همین فکر‌ها بودم که محمدعلی حسین‌نژاد پیشنهاد ساخت فیلم طعم شیرین خیال را ارائه کرد. زمانی که فیلمنامه را خواندم همین که مسئله محیط ِزیست در آن بود؛ مجابم کرد فیلم را بسازم. بعد گروهی تشکیل دادیم که علی میرمیرانی و نغمه ثمینی نیز اضافه شدند و فیلمنامه را نوشتیم و فیلم را ساختیم.
سینمای ایران برخلاف سینمای دنیا به الگوسازی در بخش‌هایی چون محیط زیست توجه نمی‌کند. این سوال از آنجا مطرح می‌شود که مثلاً در بسیاری از سریال‌های پربیننده‌ی دنیا مانند لاست تمام داستان در جنگل می‌گذرد قطعاً در چنین فضایی به‌صورت غیرمستقیم آموزش رفتار با محیط زیست نیز وجود دارد اما در سینمای ایران چنین چیزی نیست. دلیلش چیست؟
تبریزی: این مسئله یعنی پیام غیرمستقیم درباره همه مسائل جوابگو نیست. مثلاً صحنه‌هایی مانند تصادف و آسیب دیدن افراد بر اثر این تصادف قطعاً روی بیننده تاثیر می‌گذارد اما درباره بعضی مسائل که به‌صورت کاملاً ناپیدا هستند؛ دادن پیام غیرمستقیم تاثیری ندارد. مثلاً مسئله محیط زیست یا آلودگی هوا به گونه‌ای به وجود می‌آید که تاثیرات آن نه تنها به چشم نمی‌آید بلکه از لحاظ حسی نیز لمس نمی‌شود. درحالی‌که اتفاق یا ضربه‌ای که این آلودگی به انسانها می‌زند در حال رخ دادن است. مثلاً ما به آلودگی هوا بی‌اهمیت می‌شویم اما ناگهان می‌بینیم که همکار یا دوست‌مان به دلیل همین آلودگی دچار سرطان شده است.
مسائل زیست‌محیطی فقط زمانی کاملاً جدی گرفته می‌شوند که به‌صورت عینی دیده شوند مثلاً در دولت دهم؛ هنگامی که هوا به خاطر استفاده از بنزین‌های نامرغوب بسیار آلوده شده بود یا همین اواخر به دلیل وجود ریزگردها تمام مردم به هوا اهمیت می‌دادند اما به محض آنکه کمی از این مشکلات کاسته می‌شود؛ باز مسئله از اهمیت خارج می‌شود. در این میان آنچه نگران‌کننده است عکس‌العمل ماست. متاسفانه بخشی از جامعه و به خصوص گروهی از روشنفکران اعتقاد دارند که این مسئله نیز مشکلی مانند سایر مشکلات است. این نوع نگاه در طول سال‌ها باعث شده تا بی‌تفاوت از کنار محیط‌زیست و مشکلات آن بگذریم و واکنش خوبی نشان ندهیم درحالی‌که بسیار مسئله مهمی است به طور مثال درباره ریزگردها در اهواز قطعاً باید گروهی از هنرمندان یا نویسندگان یک بیانیه یا نامه‌ی بلندبالا امضا می‌کردند. این مسئله نه تنها در میان گروه‌های فرهنگی بلکه حتی در بین کسانی که مدعی دفاع از محیط زیست و حیوانات هستند نیز وجود دارد و من به آنها هم گفته‌ام که صدای شما کم است. اینکه امروز شما به چیزی اعتراض کنید و خبری در رسانه‌ها منتشر شود و بعد فردا هیچ خبری نباشد؛ تاثیری ندارد زیرا مردم پرمشغله امروز مسائل را زود فراموش می‌کنند. درحالی‌که امروز ما تک‌تک قربانی شرایط بد محیط زیستی شدیم لذا با جمیع جهات احساس کردم درباره این موضوع باید صدای‌مان را بالا ببریم به همین دلیل در فیلم عامدانه دیالوگ‌های مستقیم درباره محیط زیست گذاشتم و برای همین تماشاگر می‌بیند که شهاب حسینی به‌عنوان یک دلسوز محیط زیست کاملاً واضح درباره این مسئله صحبت می‌کند زیرا مشکلاتی را می‌بیند که دیگران نمی‌بینند.
آیا نمایش‌هایی که تاکنون فیلم داشته؛ توانسته تاثیری روی مخاطبان بگذارد؟
تبریزی: اکران فیلم تازه آغاز شده اما آنچه که در جشنواره فیلم فجر شاهد بودم یا بعد از آن؛ نشان داد کسانی که به دیدن فیلم رفتند از فیلم تاثیر گرفتند. حتی به‌صورت تلفنی یا حضوری به من گفتند بعد از تماشای فیلم تلاش کرده‌ایم مواردی را که برای محیط زیست ضرر دارد؛ رعایت کنیم مثلا حتی از دستمال کاغذی کمتر استفاده کنیم تا زباله‌ی کمتری تولید کنیم. این مسئله نشان می‌دهد نوعی عدم آگاهی درباره محیط زیست وجود دارد بجای اینکه فکر کنیم کسی می‌خواهد به محیط زیست عمداً لطمه بزند. اگر این آگاهی داده شود؛ قطعاً بسیاری از افراد رعایت می‌کنند.
آیا نگران نبودید فیلم شعاری شود؟
تبریزی: به هیچ عنوان زیرا مسائلی که در فیلم بیان می‌شود واقعیت‌هایی است که دیر یا زود ما را دربرمی‌گیرد. تصور می‌کردم باید اینگونه درباره محیط زیست حرف بزنیم تا مخاطب ما بیدار شود زیرا در صورت ادامه این روند و عدم هشدار به وضعیتی می‌رسیم که در آینده فجایعی به وجود می‌آید که هیچ کاری از دست ما برنمی‌آید. مانند همین ریزگردها که امروز ما را قفل کرده و هیچ تصمیمی نمیتوانیم درباره آن بگیریم و هیچ کمکی نیز به مردمی که در جنوب زندگی می‌کنند؛ نمیتوانیم بکنیم. آنها هم نمی‌توانند زندگی خود را رها کنند و جای دیگری بروند.
حسین‌نژاد: وضعیت امروز محیط زیست تحت تاثیر فعالیت‌هایی است که در ۲۰-۳۰ سال گذشته به وجود آمده است. قطعا اگر در آن زمان درباره این مسائل به اندازه کافی سخن گفته می‌شد و کار فرهنگی انجام می‌شد؛ امروز شاهد این مشکلات نبودیم. لذا نباید زمانی که فیلمی درباره محیط زیست ساخته می‌شود؛ آن را متهم به شعارزدگی کنیم.
این مسئله که به محیط زیست توجه نمی‌شود آیا ناشی از آن نیست که بیشتر ما فقط فکر خودمان هستیم؟
تبریزی: ناشی از یک خودخواهی است که از سودمندی برای خودمان می‌آید. مثلاً زمانی که من در اتومبیل خودم نشستم یا در خانه‌ام؛ فقط برایم این مهم است که منزل و اتومبیلم تمیز باشد. غیر از محیط شخصی دیگر هیچ چیزی برای من اهمیت نداشته باشد. نتیجه این امر و این خودخواهی این شده که ما نه تنها به محیط زیست بلکه حتی به همسایه خود نیز بی‌توجه هستیم و زندگی جمعی را فراموش کرده‌ایم.
این مشکل از کجا ناشی می‌شود؟ آیا از ضعف دستگاه‌های تربیتی یا عدم توجه خانواده‌ها به چنین مسائلی؟
تبریزی: ضعف هر دو بخش است. زیرا مفهوم بسیاری از اتفاقات این روزها گفته نمی‌شود و فقط نتیجه و عملکرد کار دیده شده است. در گذشته نان از ارزش زیادی برخوردار بود زیرا می‌دانستند که برای پخت یک نان و تبدیل گندم به نان چه زحماتی کشیده می‌شود و هر فردی که نانی مصرف می‌کردآ اگر بخشی از آن را روی زمین می‌دید؛ با آن با احترام رفتار می‌کرد اما امروز چنین مفاهیمی یادآوری نمی‌شود.
امروز باید دوباره این تعلیمات و آموزش‌ها از راه‌های گوناگون به‌صورت پررنگ بیان شوند. کم شدن چنین تعلیماتی آرام‌آرام روی سلامت روانی و اجتماعی جامعه نیز تاثیر می‌گذارد و نتیجه‌ی آن می‌شود رفتارهایی که امروز در کوچه و خیابان می‌بینیم.
برای باز شدن موضوع اجازه بدهید خاطره‌ای تعریف کنم. چند ماه پیش با چند نفر از سینماگران به سفری رفتیم و ژاپن را دیدیم. در ژاپن و در شهر هیروشیما شاهد بودیم که نه تنها هیچ سطل آشغالی وجود ندارد بلکه هیچ زباله‌ای نیز روی زمین دیده نمی‌شود. این مسئله برای ما سوال شد. بعد از آنکه پیگیری کردیم؛ متوجه شدیم اینجا افراد کالایی را که مصرف می‌کنند؛ باقیمانده‌اش را با خود حمل می‌کنند و بعد در منزل در ظرف آشغال می‌اندازند و به صورت کاملاً منظم آن را دفن می‌کنند.
مردم ژاپن اعتقاد دارند آشغال به‌دلیل اینکه توسط خودشان تولید شده؛ وظیفه خودشان است که آن را نابود و دفن کنند. این رفتار نشان می‌دهد آنها به اهمیت محیط زیست واقف هستند. اما متاسفانه در کشور ما فقط شعار نظافت و پاکیزگی داده می‌شود و در عمل خلاف آن رفتار می‌شود.
راه‌حل چیست؟ آیا با ساخت یک فیلم یا چند فیلم مردم آگاه می‌شوند؟ اگر این فیلم‌ها تاثیر دارد چرا از آنها حمایت نمی‌شود؟
تبریزی: باید از کودکی روی اهمیت محیط زیست تمرکز کنیم. مثلاً من با خانم ابتکار(رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست) صحبت کردم و تاکید کردم با وزیر آموزش و پرورش جلسات مشورتی برگزار کند و در مدارس بحث محیط زیست به‌عنوان یک مسئله اصلی مطرح شود. قطعاً در کنار آن نمایش فیلم‌هایی همچون طعم شیرین خیال و تماشای آن توسط کودکان می‌تواند تاثیرگذار باشد.
حسین‌نژاد: علت اینکه از ساخت این فیلم حمایت نشد یک غفلت بزرگ است زیرا بسیاری از سازمان‌ها و نهادها برای برگزاری نمایشگاه هزینه‌های زیادی می‌کنند و فکر می‌کنند که کار درستی می‌کنند. تاثیر یک فیلم سینمایی از چند نمایشگاه بیشتر است و میلیون‌ها نفر فیلم را می‌بینند که روی آنها تاثیر می‌گذارد. از طرفی؛ نگاه ما به محیط زیست ابزارگرایانه است. تصور می‌کنیم هر شیء که در طبیعت وجود دارد فقط شکل ظاهری آن است درحالی‌که اینطور نیست. تمام اجزای محیط زیست هوشمند هستند و اگر بلایی بر سر طبیعت بیاوریم؛ متوجه می‌شوند. امروز ثابت شده گیاهان نیز درد می‌کشند.
شکل و ساختار فیلمنامه از ابتدا اینگونه بود؟
تبریزی: فیلمنامه دستورالعمل ما برای ساخت بود و در زمان ساخت نیز تلاش کردیم زیاد آن را تقطیع نکنیم و حرکت دوربین سیال باشد. هر صحنه را به شکل یک نما طراحی کرده‌ایم. درباره طراحی تخیل‌ها هم میزان آن بعد‌ها افزایش پیدا کرد زیرا تخیل قهرمان داستان بسیار مهم بود و برای اولین بار تخیلات قهرمان فیلم به‌صورت کمیک موشن به نمایش درمی‌آید که بسیار هم تاثیرگذار بود.
درباره بازیگران نیز چون لوکیشن کرمان بود؛ تلاش کردیم از بازیگران این استان استفاده کنیم حتی خواستیم قهرمان اولیه از استان کرمان باشد که به‌رغم استعدادهایی که وجود داشت؛ امکان‌پذیر نشد.
واکنش‌ها در جشنواره فیلم فجر چگونه بود. انگار فیلم مورد توجه داوران قرار نگرفت؟
تبریزی: متاسفانه به‌نظر می‌رسد داور‌ها متوجه فیلم نشدند درحالی‌که باید به لحاظ استراتژیک به فیلم طعم شیرین خیال توجه می‌شد. اما به‌نظر می‌رسد دغدغه داوران نبود و ارتباط محتوایی و مضمونی با فیلم برقرار نکرده‌اند. جشنواره دچار یک جور کهنگی‌شده و کلیشه در آن نفوذ کرده است. جشنواره فیلم فجر نه تنها به فیلم‌هایی همچون طعم شیرین خیال کمک نمی‌کند بلکه ضربه هم می‌زند درحالی‌که باید جشنواره فیلم فجر به دیده شدن فیلم‌ها کمک کند به همین دلیل من تا اطلاع ثانوی؛ دیگر فیلم‌هایم را به جشنواره فیلم فجر نمی‌دهم.
حسین‌نژاد: هیات داوران درگیر کلیشه‌های مرسوم شده بودند زمانی که من بعد از جشنواره درباره فیلم با آنها صحبت کردم و توضیح دادم و گفتم که در بیان داستان از چه شیوه‌های استفاده کردیم؛ تازه متوجه داستان فیلم شدند.
ابتکار در خصوص تفاوت دولت روحانی و خاتمی در مدیریت سازمان محیط زیست، گفت: هرکدام دشواری های خاص خودش را دارد. در دولت روحانی وزرا با تجربه هستند ولی شرایط سخت تر است. آدم فکر می‌کند بعد از این همه سال باید شرایط بهتر شده باشد اما متاسفانه اینگونه نیست و ما یک خلا جدی را در این دوران داشتیم و کار زیادی برای بازسازی و بازیابی خیلی از فرصت ها صورت می گیرد.
وی در مورد دخالت تصمیم‌های سیاسی در حوزه فعالیتش گفت: این دو دارای حیطه های متفاوتی هستند. البته نمی شود وقتی به چیزی باور دارید در انتخاب افراد به ملاک هایتان بی توجه باشید. این ملاک ها متاثر از نگاه سیاسی هم هست اما اینکه شما فردی را به خاطر یک گرایش سیاسی بخواهید حذف کنید، نه. یکی از معاونان من کسی است که از دوره قبل منصوب شده است. مهم این است که افراد با سیاست های دولت روحانی هماهنگ باشند و با موازینی که ما برای کار داریم که صداقت، تخصص، پاکدستی و ایجاد وفاق ملی است همخوانی داشته باشند.
شماره‌گذاری ۵ خودرو را متوقف کردیم
رئیس سازمان محیط زیست در مورد آخرین هشدارش به وزارت صنعت و معدن برای آلودگی هوا گفت: دو هفته پیش اعلام کردیم که ۵ نوع خودرو داخلی تاییدیه لازم محیط زیست را برای نمره شدن ندارند. این شماره گذاری متوقف شده است.
وی در مورد واردات بنزین گفت: واردات بنزین توسط وزارت نفت صورت می گیرد. شرکتی در این زمینه وجود دارد که این کار را انجام می‌دهد. واردات بنزینی کاملا ضرر است چون در خارج مرزهای ایرانی لیتری ۳ تا ۴ هزار تومان است اما در ایران ۱ هزارتومان به فروش می رسد و باید به آن سوبسید تعلق بگیرد و این باعث می شود هیچ رانتی در این زمینه وجود نداشته باشد. ما به اینکه بنزینی وارداتی باشد یا تولید داخل کار نداریم ما بنزین را در جایگاه‌های بنزین تست می‌کنیم.
وضعیت هوای تهران از سال گذشته بهتر است
ایتکار افزود: ماهر سه ماه یک بار آزمایش می کنیم و آلودگی هوا را هم در شهر ها اندازه گیری می کنیم . دستگاه های ما آلودگی هوا را به طور برخط آنلاین و لحظه ای و رمزی می‌گویند. یکی از دستاوردهای مهم دولت یازدهم که برخی از آنها هم با زحمات دولت نهم و دهم انجام شده این است که پالایشگاه های ما موفق شدند بنزین و گازوئیل استاندارد تولید کنند. انها بنزین را به استاندارد یورو۴ رسا ندند واین مفهومش این است که حدود بیش از ۲۵میلیون لیتر بنزین یورو۴دارد تولید می شود. آزمایش های ما این را نشان می دهد که از اواخر سال۹۲ واوایل۹۳بعد از انجام مصوبه دولت که بنزین یورو۴ اجباری شده و گازوئیل بهبودیافته و میزان ۷هزار قسمت گوگرد در میلیون به ۱۵۷ قسمت در میلیون رسیده وضعیت بهتر شده است.
وی افزود: ما اندازه گیری هایی که داریم به طور مستمر با سازمان هواشناسی و شهرداری مشترکا در تهران و کلان شهرهای دیگر انجام می‌دهیم. در۷شهر دستگاه های سنجش به طور مرتب اندازه گیری هوا را اعلام می کند.هیچ روزی در این مدت لااقل در تهران از اول ۹۳تا الان نبوده که شرایط هوا به حالت اضطراری برسد و وضعیت تعطیلی را بخواهد در حالی که در سال قبلش داشتیم .تقریبا حداکثر روی ۱۵۰بوده سال قبل شاخص آلودگی به ۱۸۰و۱۹۰رسیده که خیلی بالا بوده است. الان شاخص متوسط آلودگی هوا ۱۱۰تا۱۱۵است و امروز که داریم صحبت می کنیم۴۰روز نسبت به سال۹۲ با اینکه بارندگی کمتری داشتیم هوای تهران سالم تر بوده است. آلودگی هوا یک فرایند بلند مدت است .مشارکت بلند مدت دولت، مردم، شهرداری و همه را می طلبد. اصلا کاری نیست که یک شبه با اقدامات ضربتی انجام شود.همه باید در این موضوع مشارکت داشته باشند .الان خوشبختانه شهرداری تهران برنامه های خوبی برای کاهش آلودگی هوادارد. باید آنها هم کمک کنند .مردم در این زمینه نقش کلیدی دارند. نمی شود هرکسی سوار ماشین خودش بشود راه بیافتد در یک شهر۱۲میلیونی. روزها۱۲میلیون نفر در تهران در حال تردد هستند. ما نمی توانیم الگوی حمل و نقل شخصی مان را ادامه دهیم وانتظار داشته باشیم ترافیک و آلودگی هوا کم شود.
ابتکار گفت: در این یک سال ونیم تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه اتفاق مهمی بود.تشکیل یک گروه مطالعاتی که همه مطالعات را جمع کند خیلی کارمهمی بود.تسریع اقدامات و برنامه های اجرایی انجام شده است. اعتبارات لازم برای این طرح ها حدود۵۰۰میلیارد تخصیص داده شده و دستگاه ها هرکدام در ردیف خودشان مشغولند.ما یک طرح جدی داریم برای بحث احیای تالاب های اطراف دریاچه ارومیه که موفقیت آمیز هم بوده است. برای لای روبی مسیرهایی که منتهی به دریاچه است، برای آموزش توسعه پایدار کشاورزی که همگام با محیط زیست باشد و کاهش مصرف آب و اصلاح الگوی کشت برنامه داریم.این ها از برنامه های جدی وزارت کشاورزی است. ما داریم با آنها کارمی کنیم. برای زنان روستایی آن منطقه برنامه های ویژه ای داریم. باید خیلی جدی باشیم .به طور نسبی راضی هستیم ولی در آن نقطه بارندگی خیلی خوب بوده برخلاف نقاط دیگر کشور که خیلی مشکل داریم .
رئیس سازمان محیط زیست گفت: ایده یوزپلنگ روی پیراهن ملی پوشان فوتبال، ایده جوانان طرفدار محیط زیست تشکل های غیردولتی ومردم نهاد بود. ما گروه‌های هنرمند خیلی خوبی داریم که پیشنهاد آنها بود و من هم استقبال کردم و مطرح کردم. به طور اتفاقی دیدیم آقای سر بلاتر دارد به ایران می آید و با آقای شریعتمداری صحبت کردم چون آن موقع هنوز وزیر ورزش تعیین نشده بود وایشان سرپرست بودند و ایشان هم گفتند خیلی دیر گفتید و ببینیم می‌شود هماهنگ کرد. فردا صبح تماس گرفتند که ایشان فردا اول وقت آنجاهستند. ما به نمایشگاه تنوع زیستی ایران رفتیم و من به ایشان گفتم یک پیام خیلی مهمی داریم که می خواهیم به مردم خودمان و مردم دنیا بدهیم که ما به محیط زیست مان علاقه مندیم. محیط زیست مخلوق خداوند است، ما در قبال آن مسئولیم، ما می خواهیم این پیام صلح و دوستی مردم ایران را بدهیم. او پرسید چگونه و گفتیم نماد تنوع زیستی ما یوزپلنگ است که خیلی کم است و درمعرض آسیب است و برای آن یک برنامه حفاظتی خوب تهیه کردیم که کاری بین المللی است، سازمان ملل هم به ما کمک می کند ،می خواهیم عکسش روی پیراهن تیم ملی باشد و پیام را اینگونه منتقل کنیم. او گفت خیلی کارسختی است و فکر نکنم به این راحتیاجازه بدهند ولی من حتما مطرح می کنم. قول قطعی نداد و دوستان هم می گفتند احتمالش خیلی کم است چون فیفا تا حالا این کار را نکرده است. بعد از چندوقت گزارش دادند که قبول کردند و گفتند طرح هایتان را بیاورید تا بررسی کنند و بلاخره یک طرح را پذیرفتند.
وی در مورد تصادفش گفت: قضیه تصادف درسی شد برایم که هروقت دیگران را به چیزی توصیه می کنیم خودمان هم ممکن است به آن مبتلا شویم. من همیشه توصیه می کنم عقب ماشین هم کمربندایمنی را ببندید چون الان هم واقعا قانون است، نمی دانم چرا آن روز غفلت داشتم، عجله هم داشتم، قرار بود صبح در دولت بحث آلودگی هوا مطرح شود، متن مصوبه ای که آخرش۱۰اردیبهشت مطرح شد که مبنای اقدامات آلودگی هوا بود.نگران بودم که دیرنرسم، باران آمده بود وترافیک بود، تند رفتیم و اشتباه کردیم و دستم از چند نقطه شکست. الان پلاتین گذاشتم.خداروشکر بهترم به پزشکان ومتخصصین کشور افتخارمیکنم.
ابتکار در پایان در خصوص بنیاد خیریه‌اش گفت: خیریه مربوط به مادر است و حدود۲۰۰-۳۰۰خانواده عزیز دارد که سرپرست خانواده هستند. من خیلی کم توفیق حضور دارم به علت مشغله کاری محیط زیست.ولی مادر با یک تیم خیلی خوب از مادران بسیار خوب که خود را خادمین حضرت زینب می‌دانند تلاش می کنند. ما هم امیدواریم از بهره های معنوی آنها استفاده کنیم.
ریزگردها از سال ها بی توجهی تا برنامه دولت یازدهم با بودجه ۶۰۰ میلیارد ریالی
ایران دارای بیش از هزار تالاب است که از این تعداد ۸۴ تالاب جزو تالاب های با اهمیت بین المللی و از این مجموع ۲۴ تالاب در کنوانسیون رامسر که معاهده ای بین المللی با هدف حمایت از تالاب ها است، به ثبت رسیده است.
بر اساس برآوردهای صورت گرفته، ۸۰ درصد تالاب های کشور در وضعیت بحرانی یا در معرض خطر بسیار جدی قرار دارند و هفت مجموعه تالاب های ‘ آلاگل، آلماگل و آجی گل’، ‘ شورگل، یادگارلو و درگه سنگی’، ‘ انزلی’ ، ‘شادگان’ ،’ نیریز و کمیجان’ ، ‘ هامون’ و ‘ خور خوران’ در فهرست مونترو قرار گرفتند که با تلاش سازمان حفاظت محیط زیست، سال گذشته مجموعه تالاب های ‘ آلاگل، آلمال گل و آجی گل’ از این فهرست خارج شد.
در فهرست مونترو تالاب هایی ثبت می شوند که دارای تغییرات اکولوژیک شده و در معرض نابودی قرار گرفته اند.
در صورت عدم تامین حقابه زیست محیطی، تالاب ها به منشا گرد و غبار تبدیل می شوند
به اعتقاد کارشناسان اگر به وضعیت تالاب ها از لحاظ تامین حقابه زیست محیطی آنها رسیدگی نشود به منشا گرد و غبار در کشور تبدیل خواهند شد مانند تالاب هورالعظیم که اکنون به منبع گرد و غبار داخلی تبدیل شده و مردم استان های جنوبی و غربی کشور را درگیر کرده است که اگر به آن رسیدگی نشود تهران را هم درگیر خواهد کرد.
اهالی خوزستان و اهواز در اواخر بهمن ماه با پدیده ریزگردها با شدت بسیار زیاد و حتی ۶۶ برابر حد استاندارد مواجه شده بودند و مشکلات زیادی را برای آنها به همراه داشت که بر این اساس با تاکید مقام معظم رهبری بر حل این مشکل کارگروهی متشکل از وزارتخانه های نفت، نیرو، جهاد کشاورزی، کشور، سازمان های هواشناسی و حفاظت محیط زیست تشکیل و در آن بسته اجرایی و عملیاتی مقابله با ریزگردها تهیه و در سفر ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به استان خوزستان رونمایی شد.
ریزگردها در اهواز خسارات زیادی در زمینه مختلف سلامت و تاسیسات رفاهی از جمله برق به بار آورد که به گفته ‘ اسدالله اسدیان ‘ مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خوزستان، بروز پدیده ریزگردها ۱۰میلیارد ریال خسارت به شبکه های توزیع برق این استان وارد کرده است.
وی گفت: با وقوع پدیده ریزگردها فقط در شهرستان های آبادان، ماهشهر، خرمشهر و اروندکنار بیش از دو میلیارد ریال خسارت به شبکه توزیع برق وارد شد، همچنین باد شدید همراه با گرد و غبار نیز بیش از هشت میلیارد ریال خسارت به شبکه برق ۱۶شهرستان دیگر وارد کرد و ۱۰۶اصله پایه برق در این استان شکسته و ۲۸ دستگاه ترانس و دیگر تجهیزات شبکه ای نیز سوخته و از مدار خارج شد.
وی اضافه کرد: بر اثر گرد و غبار نیز ۹۵۴ هزار متر شبکه برق و یک هزار و ۷۵ دستگاه ترانس آلوده شده که کار شستشوی آن با استفاده از ۶۳۷ هزار لیتر آب مقطر و معمولی انجام شد.
همچنین رضا رفیعی مسوول روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی خوزستان در این باره گفت: بر اثر وقوع پدیده ریزگرد بیش از ۲۰۰ نفر به علت تنگی نفس به بیمارستان ها مراجعه کردند که ۱۳ نفر بستری عادی، ۶ نفر بستری ویژه در CCU و ۲۱۱ نفر با اکسیژن درمان سرپایی شدند.
سد سازی ها
سد سازی های بی رویه و غیر کارشناسی یکی از دلایل اصلی خشک شدن تالاب ها و بسیاری از حوضه های آبی است، به عنوان مثال وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه نتیجه سد سازی های بی رویه در حوضه آبی آن است.
۱۰ رودخانه دائمی و ۱۴ رودخانه فصلی در حوضه آبی دریاچه ارومیه جاری هستند که آب ۵ رودخانه اصلی تغذیه این دریاچه شامل زولا، شهرچایی، مهاباد، زرینه رود و آجی چای توسط سدها کنترل می شود که این به معنای کاهش آب ورودی به دریاچه است.
بنابر اعلام وزارت نیرو سدهایی که در حوضه دریاچه ارومیه وجود دارد حدود ۱٫۷ میلیارد مترمکعب ظرفیت ذخیره سازی دارند، بخشی از سدها نیز در حال ساخت هستند و بخشی نیز در حد مطالعه اند. این در حالی است که در کشوری مانند امریکا در چند سال گذشته ۱۰ سد با هدف حفاظت از محیط زیست تخریب شده است.
حفر چاه های غیر مجاز
حفر چاه های غیر مجاز و عمیق که منجر به برداشت بی رویه از منابع آبی زیر زمینی می شود از دیگر دلایل خشک شدن حوضه های آبی و تالابی کشور است که اگر به درستی مدیریت نشود قطعا تا آخرین قطره مصرف خواهد شد که در آن صورت دیگر قابل جبران نخواهد بود.
کشاورزی به روش سنتی بیشترین ضربه را به محیط زیست وارد کرد
۹۲ درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی استفاده می شود که این میزان مصرف حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد بازدهی دارد بنابراین بیشترین درصد آب هدر می رود که باید وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه برنامه ریزی داشته باشد و تلاش کند کشاورزی از روش سنتی به روش پیشرفته سوق داده شود.
روش غرقابی در کشاورزی که شیوه ای سنتی است موجب هدر رفت میزان زیادی آب می شود که اگر با فرهنگ سازی و برنامه ریزی آبیاری قطره ای جایگزین این روش سنتی شود قطعا تا بسیار زیادی از هدر رفت آب جلوگیری می شود. همچنین اینکه تلاش شود از محصولاتی متناسب با جغرافیا و شرایط منابع آبی یک منطقه استفاده شود، به عنوان مثال هندوانه یک محصول پر آب است بنابراین بهتر است از کاشت آن در مناطق کم آب خودداری شود.
منشاء خارجی ریزگردها
البته باید در نظر داشت که موضوع ریزگردها و به طور کلی محیط زیست یک مساله فرامرزی است و کشورهای متعددی در بروز آن دخیل هستند بنابراین حل آن نیازمند همکاری های بین المللی است.
بررسی ها نشان داده است منشا اصلی ریزگردهای خارجی از کشورهای یمن، سودان، عراق، سوریه، کویت و بیابان های عربستان (ربع الخالی) است که در این میان سهم عراق از همه بیشتر است و اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری در سفر اخیر خود به عراق، تفاهم نامه همکاری دو طرف برای مقابله با ریزگردها را امضا کردند.
موافقت مجلس با اختصاص ۶۰ میلیارد تومانی به سازمان محیط زیست
اما مساله مهم اینجاست که مقابله با چنین پدیده ای نیازمند تامین بودجه و اعتبارات کافی است که مجلس شورای اسلامی با اعتبار ۶۰ میلیارد تومان پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست برای تامین تجهیزات لازم برای رفع این مشکل مخالفت کرد اما در جلسه علنی ۱۱ اسفند مجلس شورای اسلامی با اختصاص این میزان مبلغ در رابطه با بند (ش) ماده ۲۲۴ قانون برنامه پنجم موافقت شد.
محمد مجابی معاون پارلمانی سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: این سازمان پیشنهاد داده بود تا رقم ۶۰ میلیارد تومان از محل درآمد عوارض آلاینده های زیست محیطی که در لایحه دولت است برای تهیه تجهیزات پایش آلودگی های زیست محیطی به سازمان داده شود که مجلس شورای اسلامی با آن موافقت نکرد.
وی افزود: اما در جلسه ۱۱ اسفندماه مجلس شورای اسلامی مبلغ ۶۰ میلیارد تومان در رابطه با بند (ش) ماده ۲۲۴ قانون برنامه پنجم با رای بیش از دو سوم نمایندگان مجلس به تصویب رسید.
وی اظهار کرد: قرار است این میزان مبلغ برای جلوگیری از شدت مشکلاتی مانند خشکسالی، پدیده گرد و غبار، پایش تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه ها در اختیار سازمان محیط زیست قرار گیرد.
مجابی گفت: این مبلغ در لایحه دولت ۵۵ میلیارد تومان بود که با رای اکثریت نمایندگان مجلس به ۶۰ میلیارد تومان افزایش یافت که نشان از توجه نمایندگان مجلس به محیط زیست دارد.
استفاده از مالچ های بیولوژیک
مالچ پاشی یکی از راهکارهای مقابله با این پدیده است که به اعتقاد رییس سازمان حفاظت محیط زیست اجرای این کار نیازمند تحقیق علمی است زیرا مالچ از فرآورده های نفتی است و به مرور زمان به طبیعت خسارت وارد می کند بنابراین باید از مالچ های بیولوژیک استفاده کرد.
تهیه بسته اجرایی مقابله با ریزگردها
معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: این سازمان بر تعهدات و عملکرد دستگاه ها بر اساس مصوبه هیات دولت در بسته اجرایی مقابله با ریزگردها نظارت خواهد داشت.
وی درباره بسته اجرایی مقابله با ریزگردها توضیح داد: در این بسته وظایف و تکالیف هر سازمان و وزارتخانه مرتبط با ریزگردها مشخص و به تصویب هیات دولت رسیده است و باید هر کدام از نهادها بر اساس وظایف مشخص شده عمل کنند.
ابتکار افزود: در استان خوزستان دو تالاب مهم شادگان و هورالعظیم وجود دارد که از اهمیت زیست محیطی زیادی برخوردار است و رسیدگی به وضعیت آنها به وزارت نفت واگذار شده است تا دریچه های بیشتری را به سمت تالاب هورالعظیم باز کند زیرا به علت استخراج نفت دایکی ( میان بندی ) وسط تالاب کشیده که موجب خشک شدن یک بخش عظیمی از آن شده است.
وی گفت: همچنین وزارت جهاد کشاورزی مکلف شد ۳۰ هزار هکتار از نقاطی که به عنوان منشاء ریزگرد شناسایی شده اند را درختکاری، بوته کاری و مالچ پاشی کند که برنامه ها و اعتبارات این بسته اجرایی برای اسفند ماه سالجاری و سال ۹۴ پیش بینی شده است.
وی با بیان اینکه تکالیفی نیز برای وزارت نفت تعیین شد، افزود: در تالاب هورالعظیم محدودیت هایی برای ورود آب وجود دارد که قرار است این محدودیت ها برداشته شود و مکان هایی که نفت به گونه ای موجب تخریب سرزمین شده است اقدامات موثر مانند درختکاری و یا مالچ پاشی انجام شود.
معاون رییس جمهوری گفت: وظایفی نیز در زمینه مقابله با بحران و مدیریت شرایط به عهده وزارت کشور گذاشته شد، همچنین قرار شد وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تسهیلات لازم و تجهیزات اورژانسی را فراهم کند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در این بسته اجرایی سازمان حفاظت محیط زیست موظف شد نسبت به پایش و کنترل وضعیت هوا از طریق دستگاه های سنجش هوا و با همکاری سازمان هواشناسی اقدام کند و سازمان هواشناسی نیز باید نسبت به پیش بینی زودتر وقوع پدیده های گرد و غبار اقدامات لازم را انجام دهد.
معاون رییس جمهوری افزود: وزارت خارجه نیز مکلف شد تا نسبت به همکاری لازم دو جانبه و چند جانبه برای حل مشکل ریزگردها اقدام کند.
ابتکار معتقد است: خشکسالی علت اصلی بروز ریزگردها است و این مساله هم دست فرد یا سازمان خاصی نیست بلکه به گرم شدن زمین و تغییر اقلیم و بخشی هم به فقدان مدیریت بر عرصه های سرزمینی در منطقه بر می گردد.
181293
دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس با نگاه ویژه به راهبردهای مدیریت و برنامه ریزی کنترل مخاطرات محیط زیست منطقه ارزشمند زاگرس در سالن همایش های بین المللی سازمان حفاظت محیط زیست برگزارشد.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست؛ شیرین ابوالقاسمی مدیرطرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس در روز پنج شنبه چهاردهم اسفند ماه گفت: بعد از هفت سال سردرگمی، طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی اکنون به برنامه ریزی علمی در زمینه اجرایی کردن این طرح رسیده است.
شیرین ابوالقاسمی گفت: اگر برنامه ریزی علمی برای حفاظت از جنگل های زاگرس نباشد تا ۵۰ سال آینده ۵۰ درصد جنگل های زاگرس از بین خواهند رفت.
وی گفت: پراکنش منطقه زاگرس در ۱۱ استان کشور است که ۳۲ میلیون هکتار از خاک کشور را به خود اختصاص داده است و جنگل های زاگرس وسعتی حدود ۶ میلیون هکتار دارد که بیش از دو هزار ۴۰۰ گونه گیاهی و جانوری در ان وجود دارد، متوسط بارش در آن حدود ۸۰۰ میلیمتر در سال است و بیش از ۵۰ درصد آب کشور را تامین می کند. این منطقه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که اگر مراقب آن نباشیم آن را از دست خواهیم داد.
ابوالقاسمی گفت: طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس به صورت پایلوت در حدود ۴۰۰ هزار هکتار در ۴ استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویر احمد و فارس در حال اجرا است.
وی تاکید کرد: برخی فعالیت های انسانی مانند جاده سازی، برداشت بی رویه از منابع زیر زمینی و بریدن درخت ها حیات این منطقه را تهدید می کند، فرونشست یکی از پیامدهای برداشت بی رویه آب است که اکنون در استان فارس فرونشست هایی تا ۱۸ متر نیز دیده می شود.
مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی گفت: ناآگاهی جوامع محلی مشکلی است که در این منطقه با آن مواجه هستیم ، در این طرح خط قرمزهایی برای کریدورهای(راهرو) حساس منطقه تعیین شده است اما مردم آن را نمی شناسند و از خط قرمز عبور می کنند که در این صورت هم به خود و هم به محیط زیست آسیب می زنند.
او گفت: ناحیه رویشی زاگرس شامل سلسه جبال زاگرس، وسیع ترین و اصلی ترین رویشگاه گونه های مختلف بلوط در ایران بوده و به همین دلیل این منطقه از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. جنگل های بلوط منطقه زاگرس از منتهی الیه شمال غربی ایران (استان آذربایجان غربی) آغاز و سپس غرب (استان های ایلام و لرستان) و جنوب غرب ایران (استان های کهکیلویه و بویراحمد و فارس) را طی می کند.
ابوالقاسمی گفت: در بین ۱۱استان واقع در ناحیه رویشی زاگرس، استان های فارس، لرستان و خوزستان مقام های اول تا سوم را از نظر وسعت رویشگاه های جنگلی و درختی دارد. جنگل های زاگرس با گستردگی در ۱۱استان کشور با ۶میلیون هکتار مساحت، ۴۰درصد جنگل های ایران را تشکیل می دهند که حدود ۷۰درصد تیپ گونه های جنگلی زاگرس را بلوط ها شامل می شوند.
گستردگی ریزگردها با کاهش وسعت جنگل های زاگرس افزایش یافت
مجید مخدوم استاد دانشگاه تهران نیز در دومین همایش ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس گفت: ریزگرد همیشه وجود داشته است اما در چند سال اخیر به علت کاهش پهنه جنگلی زاگرس گستردگی و وسعت دربرگیری آن در کشور افزایش یافته است.
وی گفت: مشکل اصلی جنگل های زاگرس خشکسالی نیست بلکه عملکرد ما انسان ها است که درصد زیادی از آنرا از بین برده است. در گذشته جنگل های زاگرس در مقابل ریزگردها مانند یک سپر حفاظتی عمل می کرد اما اکنون که دیگر جنگلی باقی نمانده است ریزگردها به راحتی وارد شهرها می شوند که چند سال پیش تا تهران و حتی جاده چالوس در شمال کشور نیز نفوذ کرده بودند.
استاد دانشگاه تهران در رشته محیط زیست ادامه داد: یکی دیگر از دلایل مشکلات کنونی جنگل های زاگرس، فقر مردم منطقه است زیرا نمی توانند انرژی مورد نیاز خود را تامین کنند بنابراین درختان را قطع و از آنها به عنوان سوخت استفاده می کنند.
وی به تولید سوخت بیودیزل در دنیا اشاره کرد و گفت: تا چند سال پیش دنیا به ویژه برزیل به این نتیجه رسیده بود که سوخت بیودیزل بسیاری از مشکلات زیست محیطی از جمله انواع آلودگی ها را برطرف می کند از این رو زمین های زیادی در برزیل به کشت محصولاتی برای تامین سوخت بیودیزل اختصاص داده شد اما این طرح با شکست مواجه شد.
مخدوم ادامه داد: زیرا بعد از گذشت چند سال به این نتیجه رسیدند که زمین ها باید برای تامین مواد غذایی کشت شوند و برای اجرای این طرح زمین کافی در اختیار ندارند بنابراین در منطقه زاگرس هم باید به معیشت مردم توجه شود تا جنگل در امان بماند.
وی گفت: در استفاده از سوخت بیودیزل برآورد کردند که اگر باک بنزین یک خودروی شاسی بلند با سوخت بیودیزل پر شود هزینه آن برابر با تامین غذای ۳۶۵ روز یک فرد است.
مخدوم گفت: امروزه بسیاری مسایل طبیعی مانند گرم شدن زمین را علت مشکلات محیط زیستی کشور می دانند در حالی که عملکرد ما انسان ها و نداشتن ارزیابی های صحیح زیست محیطی پروژه ها این مشکلات را به وجود آورده است.
وی به سد گتوند روی رودخانه کارون اشاره کرد و گفت: گروهی که پروژه سد گتوند را ارزیابی زیست محیطی کردند حرفه ای و متخصص نبودند، این منطقه دارای گچ و نمک است بنابراین در چنین مکانی نباید سد احداث شود که این مساله موجب شد امروز مشکلات زیست محیطی زیادی برای منطقه ایجاد شود.
ارتفاع متوسط توده های جنگلی زاگرس چهار متر کاهش یافته است
مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست هم در این کنفرانس گفت: ارتفاع متوسط توده های جنگلی زاگرس از ۱۲ متر به ۸ متر کاهش یافته است.
محمد درویش گفت: همچنین چتر تاج پوشش ۷۵ درصدی درختان زاگرس به کمتر از ۲۵ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که میلیون ها درخت بلوط در طول یک دهه گذشته خشک شده است که تشدید ریزگردها را به دنبال داشته است.
درویش ادامه داد: هر هکتار جنگل پهن برگ می تواند سالانه تا ۲ هزار متر مکعب آب را در خاک نفوذ دهد و از هدر رفت آن جلوگیری کند، در حقیقت سرعت نفوذ آب در خاک جنگلی دست کم ۴۰ برابر خاک غیر جنگلی است. بنابراین حراست از رویشگاه های جنگلی به طور همزمان دو کارکرد مثبت دارد یکی اینکه سفره های زیرزمینی را پر می کند و دیگر اینکه با کاهش ضریب هرز آب، از جابجایی خاک و هدر رفت آب جلوگیری می شود.
مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد:در واقع حفظ رویشگاه ۶ میلیون هکتاری زاگرس به معنی تامین آب برای نیاز شرب مردمان کلان شهری است که ۱۲ برابر تهران امروز جمعیت دارد و به تنهایی می تواند تشنگی ۱۵۰ میلیون انسان را از بین ببرد.
وی گفت: هنوز بیش از ۶۰ درصد عشایر و ۱۰ درصد روستانشینان زاگرس به چوب درختان زاگرس به عنوان سوخت و زغال نگاه می کنند که نگران کننده است. باید تلاش کنیم با کمک دانش میان رشته ای، وابستگی معیشتی به جنگل های زاگرس را کاهش دهیم، همچنین با برنامه ریزی موجب رونق کسب و کار سبز و استحصال انرژی های نو شویم.
کارگروه های حفاظت از جنگل های زاگرس تشکیل شود
مدیرکل محیط زیست استان لرستان هم در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس گفت:کارگروه های ملی برای حفاظت از جنگل های زاگرس تشکیل تا از تمام ظرفیت های ملی برای این کار استفاده شود.
مهراد فتحی بیرانوند گفت: جنگل های زاگرس هنوز زنده است اما برای ثابت نگه داشتن این وضعیت وقت زیادی نداریم بنابراین باید از توان ملی و بین المللی استفاده کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید وضعیت جنگل های زاگرس آسیب شناسی شود گفت: این یک مساله فرابخشی است و تمام سازمان ها و نهادهای مرتبط باید در کنار هم قرار گیرند تا نتیجه مطلوبی به دست آید، همچنین دستگاه های قانونگذار نیز باید در قوانین موجود مربوط به جنگل ها بازنگری کنند.
فتحی گفت: زاگرس مظلوم واقع شده است در حالی که حیات درصد زیادی از کشور به حیات آن وابسته است، بنابراین باید همه اقشار مردم و مسوولان در کنار هم به فکر حفظ این اکوسیستم جنگلی باشند.
وی گفت: امروزه ریزگرد یکی از مسایل مهم زیست محیطی در کشور است که اگر وضعیت جنگل های زاگرس مانند گذشته بود قطعا شرایط مردم تحت تاثیر این پدیده تا حدودی بهتر از امروز بود زیرا مانند فیلتر عمل می کرد.
فتحی ادامه داد: سوزندان درختان برای تهیه زغال و چرای بی رویه دام برخی عواملی است که موجب تخریب زیاد جنگل های زاگرس شده است در حالی که این یک مساله ملی است و باید با جدیت دنبال شود.
یارانه، اهالی زاگرس را برای تامین سوخت به جنگل ها کشاند
هومان خاکپور فعال محیط زیست هم گفت:اجرای طرح هدفمندی یارانه ها سبب شد که اهالی منطقه زاگرس برای تامین سوخت مورد نیاز خود به سمت جنگل ها کشیده و دوباره از بخاری چوبی استفاده کنند. همچنین زغال گیری در منطقه زاگرس به یک شغل تبدیل شده و برخورد با این افراد موجب شد تا کوره های زغال گیری به داخل منازل کشیده شود.
خاکپور با بیان اینکه قاچاق چوب در منطقه زاگرس بیداد می کند اظهار کرد: برخی دلالان هستند که مقداری چوب را به مبلغ ۱۰۰ هزار تومان از اهالی خریداری می کنند و همان مقدار چوب را به قیمت حدود ۸۰۰ هزار تومان در برخی شهرها مانند اصفهان می فروشند.
این فعال محیط زیست به سقز گیری در جنگل های زاگرس اشاره کرد و گفت: پنج سال گذشته که مساله خشکی جنگل های زاگرس مطرح شد قرار شد سقز گیری در این منطقه متوقف شود اما این کار هیچ وقت انجام نشد و همچنان مجوزهای استحصال سقز صادر می شود.
خاکپور گفت: بر روی برخی از درخت ها برای گرفتن سقز بیش از ۲۰۰ کاسه نصب می شود در حالی که شاید ظرفیت ۱۰۰ کاسه را داشته باشد.
وی گفت: فرسایش خاک در منطقه زاگرس در بخش سبزکوه ۴۰ تن در هکتار است در حالی که استاندارد جهانی آن ۶ تن است بنابراین با این حساب فرسایش خاک در این منطقه ۷ برابر استاندارد جهانی است.
خاکپور ادامه داد: در مورد زوال جنگل های زاگرس فقط تخریب درختان را نداریم بلکه اکنون بیش از ۶۰ هزار هکتار از گون زارهای چهارمحال و بختیاری خشک شده است.
به گفته وی در منطقه سبزکوه زاگرس به ازای هر میلیون هکتار ۳۸٫۵ گونه بومی گیاهی وجود دارد.
این فعال محیط زیست به وجود زباله و انواع پسماندها به عنوان تهدیدی دیگر برای منطقه اشاره کرد و گفت: وجود مزارع خاکی پرورش ماهی نیز منبعی از آلودگی است ، ۱۲۰ مزرعه خاکی پرورش ماهی در حال فعالیت است که هیچ نهادی با آن برخورد نکرده است، فقط حکم توقف فعالیت ۵ مزرعه صادر شد که البته آنها هم همچنان فعالیت می کنند.
وی گفت: سد سازی معضل دیگر منطقه است، کل آورد رود کارون در شرایط ایده آل ۱۴ میلیون هکتار است که اکنون به علت خشکسالی به ۹ میلیون هکتار کاهش یافته است این در حالی است که پنج سد با ظرفیت بیش از ۱۴ میلیون هکتار در این حوضه آبی در حال فعالیت است
رئیس‌جمهور در آستانه روز درختکاری و گرامیداشت هفته منابع طبیعی و آبخیزداری بر ضرورت صیانت از محیط زیست تاکید کرد.
وی گفت: امروز نه تنها برای زیبایی کشور بلکه برای حیات و زندگی سالم و پایدار، نیازمند توجه به محیط زیست و احترام به مقررات و قوانین مربوط یه این حوزه هستیم.
به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی که صبح پنجشنبه پس از کاشت یک اصله نهال در محوطه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران با خبرنگاران صحبت می‌کرد، افزود: پیام روز درختکاری و هفته حفظ منابع طبیعی این است که هیچ راهی جز آشتی با محیط زیست و بکارگیری همه تلاش‌ها برای حفظ و حراست از آن، وجود ندارد.
او خاطرنشان کرد: در برابر محیط زیست ایستادن و به مقررات و قوانین این حوزه اعتنا نکردن، درست نیست بلکه باید به منابع طبیعی که نشانه‌های الهی هستند، احترام گذاشته شود و بدانیم که زندگی پایدار و سالم وابسته به حفظ محیط زیست است.
روحانی گفت: در گذشته شاید کاشت درخت یک موضوع نمادین و برای زیبایی محیط زیست تلقی می‌شد اما امروز چنین نیست و درخت‌ها مایه زندگی و هوای سالم هستند و باید به آنها توجه مضاعفی داشت.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه «پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) و ائمه هدی(ع) به درختکاری و زراعت توصیه‌های ویژه‌ای داشته و خودشان نیز به این موضوع اهتمام داشتند» اظهار کرد: این موضوع نشان می‌دهد که سنت حسنه درختکاری تا چه حد اهمیت دارد.
روحانی با اشاره به مشکلات زیست محیطی در استان‌های جنوبی و غربی کشور افزود: این روزها مشکلات زیست محیطی را بهتر می‌توان لمس کرد که چگونه زندگی هموطنان ما را با زحمت و خطر مواجه کرده است و همگان شاهدیم که ریزگردها تا چه اندازه زندگی مردم را تحت فشار قرار داده‌اند.
او با تاکید بر ضرورت تلاش و کوشش همگانی برای جلوگیری از فجایع زیست محیطی گفت: با تکنولوژی و سرمایه گذاری مناسب و مدیریت درست و از همه مهمتر احیای فرهنگ آشتی انسانها با محیط زندگی خود در بیان و عمل، می‌توان جلوی فجایع زیست محیطی را گرفت.
روحانی با بیان اینکه «امروز بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری در حال از بین رفتن است و این موضوع بر محیط زیست تاثیر منفی برجای می‌گذارد» اظهار کرد: می‌توان با برنامه‌ریزی دولتی و مردمی محیط زیست سالم، آب سالم، هوای سالم و محیط زندگی بهتر داشته باشیم و با خطراتی که محیط زیست را تهدید می‌کند به خوبی و برنامه‌ریزی شده، مقابله کنیم.
رئیس‌جمهور ضرورت مراقبت مردم از محیط زیست را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: در ایام نوروز معمولا مردم به مناطق مختلف کشور سفر می‌کنند و از حضور در طبیعت لذت می‌برند و در جریان این سفرها نباید وظیفه مهم حفظ پاکیزگی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست فراموش شود.
روحانی تصریح کرد: در روز درختکاری بهتر است که همه تصمیم بگیریم که حداقل یک درخت غرس کنیم.