حفظ سلامتی (تدابیر صحی )
حفظ سلامتی (تدابیر صحّی)
دستورات روش زندگی صحیح به دو دسته تقسیم میشود:
الف) دستورات عمومی
ب) دستورات مخصوص هر مزاج
الف: دستورات عمومی
این دستورات برای تمامی افراد یکسان است و ارتباطی به خصوصیات مزاجی وفردی ندارد این دستورات عبارتند از:
1. صرف غذا فقط هنگام گرسنگی ، مصرف غذا هنگامی که غذای فبلی هضم نشده عامل رخت بر بستن سلامتی است.
2. استفاده از مایعات به اندازه کافی.
3. فعالیت جسمی به اندازه کافی، پیاده روی وسایر ورزش های مورد علاقه در برنامه روزانه وهفتگی گنجانده شود. توان جسمی افراد در انتخاب نوع ومیزان فعالیت مهم است. معمولاّ در سنین بالا بهترین فعالیت جسمی پیادروی است.
4. استراحت و خواب به اندازه.
5. عواطف وهیجانات خود را سر کوب نکرده وبا نزدیکان و دوستان شفیق در میان گذاشته شوند.
6. نگه نداشتن ادرار، پاک نگه داشتن روده بزرگ و تعرق به اندازه کافی برای حفظ سلامتی ضروری است.
ب: دستورات مخصوص هر مزاج
1. روش زندگی صحیح برای افراد دارای مزاج گرم و خشک
• از هوای تازه وخنک استفاده نمایند.
• در رژیم غذایی بیشتر از میوجات و سبزیجات تازه استفاده شود تا از گوشت.
• افزایش مصرف آب ومایعات تا ادرار صبگاهی پر رنگ نباشد، بلکه به رنگ زرد لیمویی باشد.
• 7-6 ساعت خواب شبانه توصیه میشود، روزهای تابستان یک ساعت چرت پس از ناهار رطوبت کافی به بدن می رساند.
• در شرایط فشار عصبی، دستور تنفس و تمرینات ذهنی آرامبخش را بکار ببرند.
• فعالیت جسمی و ورزش در هوای خنک، صبح زود یا شامگاه انجام شود.
• هر 12 ساعت بینی را با کمی روغن بادام شیرین طبیعی مرطوب نمایند.
• از هوا ،محیط، فعالیتها و حالات روانی که موجب افزایش گرمی وخشکی می گردند پرهیز نمایند.
• مصرف بیش از اندازه چای و قهوه مضر است.
• فعالیت زیاد و ورزش شدید، گرمی و خشکی را افزایش می دهند.
• بی خوابی و کم خوابی (کمتر از 5 ساعت) ودیر وقت خوابیدن مضر است.
• عصبانیت، هیجانات روانی وزیاد حرف زدن، افراد گرم و خشک را تحت فشار قرار می دهد.
• مصرف غذاهای گرم وخشک را (نمودار تغذیه 1) بخصوص در هوای گرم کاهش دهند و از غذاهای نمودار 3 و4 بیشتر استفاده نمایند.
مزاج گرم وخشک واستعداد بیماریها
افراد که گرم خشک (به اصطلاح غلظ،صفرای)مزاج هستند در صورت عدم رعایت دستورات، استعداد بیشتری برای بروز بیماری های ذیل را دارند:
اضطراب و تنش فکری ، میگرن ،وزوز گوش ،تپش قلب، اسهال خونی،هپاتیت،زردی لکه بینی و افزایش خونریزی هنگام پریود ، انزال زود رس، تلخی دهان، سرفه خشک ، بی خوابی، سوزش ادرار بدون علت، لاغری شدید.
(نمودار تغذیه 1)
غذا ها ونوشیدنی های که برای افراد با مزاج گرم و خشک مناسب نیستند.
گوشت ها وغذاها گوشت مرغ وتمام پرندگان کوچک،تخم مرغ، میگو،گوشت شتر ،سرخ کردنی ها ،فسنجان شیرین
سبزیجات فلفل سبز،فلفل قرمز،پیاز، خردل ،جعفری ، تره، شاهی،شوید،کرفس
آجیل ومیوه جات انگور ،خرما ،نارگیل ،کشمش ،موز، انجیر،گردو، فندق
دانه ها و حبوبات نخود، سیاه دانه، بالنکو، دانه شنبلیله
روغن ها روغن آفتاب گردان
ادویه جات دارچین ،میخک ،جوز، رازیانه ، زنجبیل، گردو، فلفل قرمز ،فلفل سبز، دانه کرفس،زعفران ،دانه خردل، سس خردل
نوشیدنیها و شیرین کننده ها عسل ، شربت زعفران
2. روش زندگی صحیح برای افراد دارای مزاج گرم و تر
• در هوای سرد،خود را گرم ودر هوای گرم،خود را سرد نگهدارد.
• تقریباٌ از مقادیر مساوی میوه جات یا سبزیجات وگوشت استفاده شود،غذا های دریای عالی هستند.
• پیاده روی یا دویدن صبگاهی حدود 30-15 دقیقه لازم است.
• 7-6 ساعت خواب شبانه کافی است.همه افراد از زود به رختخواب رفتن وزودبیدار شدن بهره می بینند ولی افراد دموی مزاج حتی المقدور این دستور را اجرا نمایند. در تابستان نیم ساعت استراحت با چرت بعد از غذا بسیار مفید است.سعی کنند بیشتر از 8 ساعت نخوابند.
• از غذا های با فیبر بالا استفاده نمایند تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشند.
• حجامت یا فصد برای این افراد عالی است وبهتر است این کار در فصل بهار یا تابستان انجام شود.
• فعالیت زیاد و ورزش های سخت برای آنها مفید نیست.
• نگرانی، خشم و هیجان بیش از اندازه نداشته باشند.
• مصرف مواد گرم ومرطوب را در (نمودار تغذیه 2) کاهش دهند و از غذا های نمودار 3 و 4 بیشتر استفاده نمایند.
مزاج گرم وتر و استعداد بیماری ها
افرادی که گرم و تر (به اصطلاح غلط ،دموی مزاج) هستند در صورت عدم رعایت دستورات کلی و اختصاصی ،استعداد بیشتری برای دچار شدن به بیماری های زیر را دارا می باشند.
سردرد،پر خوابی، هماچوری، خستگی، ضعف جنسی، چاقی ، تپش قلب، سکته، فشار خون.
(نمودار تغذیه 2)
غذا ها و نوشیدنی هایی که برای افراد با مزاج گرم وتر مناسب نیستند
گوشت ها وغذا ها گوشت گوسفند، بره ،بوقلمون،جگر،اردک،تخم اردک و مرغابی،رشته فرنگی، ماکارونی، کیک، بسکویت ها
سبزیجات زیتون،زنجبیل ، پیاز، سیر
آجیل و میوه جات خرما ،انبه، بادام ، پسته ، موز ، فندق ، انجیر ، انگور
غلات و حبوبات گندم
ادویه جات ( چاشنی ها) فلفل سیاه ، فلفل سفید ،زنجبیل خشک شده ، رازیانه، نعناء، آویشن، شوید.
روغن ها روغن کرچک ، روغن زیتون، روغن آفتاب گردان
نوشیدنی ها و طعم دهنده ها عصاره انبه ، آب انکور ، آب گرم ، عسل ، شکر ، نمک ، چای های کیاهی ، و اغلب غذا های شور و شیرین
3- روش زندگی صحیح برای افراد دارای مزاج سرد و تر
• سعی شود روزانه تنها 2 وعده غذا میل کنند زیرا توانایی دستگاه گوارش افراد سرد و تر کم است ولازم است حد اقل حدود 12-10 ساعت فاصله بین دو وعده غذا باشد.اگر در بین وعده های غذایی احساس گرسنگی کردند مقدار کمی آب میوه یا سالاد میل شود. غذا ها باید سر شار از پروتئین و فیبر باشد، شامل تخم مرغ گوشت ، میگو و جگر . در زمستان وشب ها در رابطه با مصرف غذاهای سرد احتیاط به عمل آورند.
• از مصرف آب، نیم ساعت قبل ازغذا تا 2-1 ساعت پس از غذا خوداری شود.
• ورزش و فعالیت جسمی منظم توصیه می شود.
• راه رفتن یه مدت 15-10 دقیقه پس از شام مفید است.
• 8 ساعت خواب مناسب است، این افراد بایدسعی کنند وقت سحراز خواب برخیزند تا از تولید بلغم اضافی خوداری شود.
• از خواب واستراحت بیش از اندازه وکم تحرکی که موجب افزایش سردی وتری می شوند پرهیز نمایند. پوشیدن لباس مناسب وگرمای کافی بخصوص در هوای مرطوب توصیه می شود.
• خوابیدن در طی روز و همچنین یک ساعت قبل از غروب بسیار مضر است و موجب افزایش بلغم می گردد وسنگینی سر و التهاب سینوس ها و کند شدن رفتار های مغزی را موجب می شود.
• مصرف غذاهای سرد و تر را در (نمودار تغذیه 3) بخصوص در هوای سرد کاهش دهند و بیشتر از غذا های نمودار 1 و 2 استفاده نمایند.
( نمودار تغذیه 3 )
غذاها و نوشیدنی های که برای افراد با مزاج سرد و تر مناسب نیستند
گوشت ها و غذا ها گوشت گاو، ماهی، آش رشته ،اسفناج وماست
سبزیجات خیار،کدو،چفندر،کاهو ،اسفناج، گشنیز، گوجه فرنگی
آجیل ومیوه جات هندوانه، توت فرتکی ،کیوی،مزکبات
غلات و حبوبات دانه کدوتنبل،تخم خیارفتخم هندوانه،تخم کدو،تخم کاهو، تخم کاسنی ،نشاسته
لبنیات شیر ، ماست، پنیر ، کشک ، دانه انگور ، جو ،
چاشنی ها سماق، غوره، لیمو عمانی
نوشیدنی ها و طعم دهنده ها دوغ، لیمونات، شربت آلبالو، شربت عناب
مزاج سرد و تر و استعداد بیماری ها
افراد که سرد و تر ( به اصطلاح غلط، بلغمی مزاج) هستند در صورت عدم رعایت دستورات ، استعداد بیشتری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند:
عطسه، سردرد، کاهش حافظه، صرع، پرخوابی، آسم، سینوزیت، التهاب بزرگ شدن لوزه ها، ضعف هضم، ریفلاکس معده به مری، شب ادراری (خیس کردن بستر)،دردها و التهاب های مفصلی، ترشحات زنانه، تاخیر در پریود.
4. روش زندگی صحیح برای افراد دارای مزاج سرد و خشک
• از پوست خود در هوای خشک محافظت نمایند. بدین منظور پوست خود را با روغن زیتون یا روغن کنجد چرب کنند.
• 15-10 دقیقه پیاده روی بعد شام مفید است. از مایعات به اندازه کافی استفاده کنند وهر روز یا یک روز در میان ، آب هویج و آب سیب میل کنند.
• هر12 ساعت، بینی خود را با کمی روغن بادام شیرین طبیعی مرطوب نمایند.
• حمام کردن با آب ولرم و ماساژ بدن با روغن های مناسب مفید می باشد.
• ورزش های خفیف مانند پیاده روی مناسب هستند. سفرهای کوتاه به خصوص به مناطق مرطوب معتدل توصیه می شود.
• دستور تنفس طبی را صبح زود و بعد از ظهر ها انجام دهند.
• حدود ساعت 10 شب به رختخواب بروند.
• حدود 7-6 ساعت استراحت نمایند، نیم ساعت چرت بعد از ناهار اشکالی ندارد.
• از هوا، محیط و فعالیتهای که موجب افزایش سردی و خشکی می شوند خوداری کنند.
• از مصرف غذاهای یخ زده، مانده و کنسرو شده خودداری کنند.
• از بی خوابی و کم خوابی خودداری نمایند.
• غم، تنهایی، تفکرات دقیقف نگرانی بیش از اندازه موجب تشدید علائم سوداوی می شوند.
• از هوای سرد و خشک پاییز اجتناب نمایند.
• مصرف مواد سرد و خشک را در( نمودار تغذیه 4) کاهش دهند و بیشتر از غذاهای نمودار 1 و 2 استفاده نمایند. البته استفاده زیاد از مواد گرمی بخش قوی مانند فلفل، سیر ، پیاز، زنجبیل و.....نیز برای ایشان مناسب نیست وبهتر است از مرطباتی که دارای مختصری گرمی هم هستند استفاده کنند.
مزاج سرد و خشک و استعداد بیماری ها
افراد که سرد و خشک و (به اصطلاح غلط،سوداوی مزاج) هستند در صورت عدم رعایت دستورات، استعداد بیشتری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند:
افسردگی ،بی خوابی، لخته شدن خون، آرترو اسکلروز، بواسیر، نفخ، درد معده، یبوست، خشکی پوست، ترک پوست.
( نمودار تغذیه 4)
غذا ها و نوشیدنی هایی که برای افراد با مزاج سرد و خشک مناسب نیستند
گوشت ها و غذا ها گوشت گاو وگوساله ، خوک، شتر مرغ و ماهی (همه نوع)، سیرابی،پاچه، صدف، سوسیس وکالباس
سبزیجات کلم، گل کلم، سیب زمینی، گوجه فرنگی، قارچ،نخود سبز، لوبیاسبز، بادمجان
میوه تمام میوه جات ترش، لیمو، آب لیمو ، آلو، انار ترش، پرتغال،گریپ فروت، توت فرنگی، تمشک
غلات و حبوبات ذرت (بلال) ،ارزن، جو ، نخود فرنگی، عدس
لبنیات شیر ، ماست، کشک،
چاشنی ها آلو ، تمر هندی ، رب ، آب عوره ، آب لیمو ، لیمو عمانی
نوشیدنی ها و طعم دهنده ها آب میوه ترش، چای پرنگ، قهوه، شیر ترش، یخ، ترشی، سرکه، سس گوجه.
نروید بر زمین هرگز گیاهی که ننوشته است بر برگش دوایی